اگرچه واقعه كربلا از بارزترين موضوعات تاريخي است اما با توجه به روايت هاي تاريخي و منابع مربوط به اين حادثه عظيم، گاهي اختلافات واضحي در نقل حوادث و وقايع به چشم مي خورد و با وجود اين مي بينيم كه برخي روايات واقعه عاشورا را با وضوح و صداقت بيشتري روايت مي كنند. از اين رو برآن شديم كه برخي اطلاعات و ارقام مربوط به اين واقعه عظيم را ارائه كنيم.
قيام امام حسين (ع) از روزي كه بيعت با يزيد را نپذيرفت تا روز عاشورا ۱۷۵ روز به طول انجاميد كه از اين زمان، ۱۲ روز در مدينه و ۴ ماه و ۱۰ روز در مكه و ۲۳ روز در راه مكه تا كربلا و ۸ روز در كربلا (دوم تا دهم محرم) سپري شد.
امام حسين (ع) ۱۸ منزلگاه ميان مكه و كوفه را براي رسيدن به كربلا پشت سر گذاشت. فاصله ميان هر دو منزلگاه ۳ فرسخ بود.
تعداد منزلگاه های ميان كوفه تا شام كه اهل بيت (ع) در حال اسارت از آنها گذر كردند ۱۴ منزلگاه بود.
طبق روايت شيخ مفيد ۱۲ هزار نامه از كوفه براي امام حسين (ع) فرستاده شد و در آنها از ايشان براي سفر به اين شهر دعوت به عمل آمد.
تعداد كساني كه در كوفه با مسلم بن عقيل بيعت كردند ۱۸، ۲۵ و ۴۰ هزار نفر روايت شده است.
تعداد شهداي كربلا از فرزندان ابوطالب كه نامشان در زيارت ناحيه مقدسه نيامده است ۱۳ نفر است. با احتساب ۳ تن از كودكان بنی هاشم كه در اين واقعه شهيد شده اند، مجموع شهداي بني هاشم به ۳۳ تن مي رسد:
۳ تن از فرزندان امام حسين (ع)-۹ تن از فرزندان امام علي (ع)-۴ تن از فرزندان امام حسن (ع)-۱۲ تن از فرزندان عقيل-۴ تن از فرزندان جعفر
تعداد شهدايي كه اسامي آنان در زيارت ناحيه مقدسه و برخي منابع ديگر ذكر شده به استثناي امام حسين (ع) و شهداي بني هاشم ۸۲ تن ذكر شده كه نام ۲۹ تن دیگر هم در منابع جديدتر آمده است.
ياران امام حسين (ع) از كوفه كه به شهادت رسيدند ۱۳۸ نفر بودند.
تعداد سرهايي كه از كربلا به كوفه آورده و بين قبايل تقسيم شد ۷۸ سر، و نحوه توزيع آن به اين صورت بود:
قيس بن الاشعث رييس بني كنده ۱۳ سر - شمر بن ذي الجوشن رييس هوزان ۱۲ سر - قبيله بني تميم ۱۷ سر-قبيله بني اسد ۱۷ سر-قبيله مذحج ۶ سر-اشخاص از قبايل ديگر ۱۳ سر.
این سرها را به عنوان غنیمت می گرفتند تا با با دادن سرها به یزید پاداش بگیرند.
عمر حضرت امام حسين (ع) در زمان شهادت ۵۷ سال بود.
۳۳ زخم نيزه، ۳۴ ضربه شمشير و چند زخم ديگر از حماسه عاشورا به پيكر مبارك حضرت اباعبدالله الحسين (ع) وارد شد.
۱۰ نفر با اسبهاي خود بر پيكر مطهر امام حسين (ع) تاختند.
نيروهاي اردوی كوفه كه براي جنگ با امام حسين (ع) آمدند ۳۳ هزار نفر بودند كه در ابتدا ۲۲ هزار نفر ثبت شده بود.
عمر بن سعد و همراهانش ۶هزار نفر - سنان و همراهانش ۴هزار نفر - عروه بن قيس و همراهانش ۴هزار نفر - شمر و همراهانش ۴هزار نفر - شبث بن ربعي و همراهانش ۴هزار نفر.
سپس اين عده به افراد مزبور ملحق شدند:
يزيد بن ركاب الكلبي و همراهانش ۲هزار نفر - الحصين بن نمير و همراهانش ۴ هزار نفر - المازني و همراهانش ۳ هزار نفر - نصر المازني و همراهانش ۲ هزار نفر.
مهمترين شهداي عاشوراي حسيني:
حضرت علي اكبر (ع)، حضرت ابوالفضل (ع)، حضرت قاسم بن حسن (ع)، عبدالله بن حسن (ع)، حبيب بن مظاهر، حر بن يزيد رياحي و زهير بن قين.همچنين مسلم بن عقيل و هاني بن عروه قبل از واقعه عاشورا به شهادت رسيدند.
در روز عاشورا سر عبدالله بن عمير الكلبي، عمرو بن جناده و عابس بن ابي شبيب الشاكري در كنار سر امام حسين (ع) بود.
امام حسين (ع) در آن روز در كنار سر مسلم بن عوسجه، حر، واضع رومي، جون، حضرت عباس (ع)، حضرت علي اكبر (ع) و حضرت قاسم (ع) نشست.
پيكر مطهر حضرت علي اكبر (ع)، حضرت ابوالفصل (ع) و عبد الرحمن بن عمير در روز عاشورا قطعه قطعه شد.
مادران شهدا
مادران ۸ تن از شهدا، در روز عاشورا در كربلا حضور داشتند و شاهد شهادت فرزندانشان بودند كه عبارتند از: رباب مادر علي اصغر، حضرت زينب، مادرعون بن عبدالله بن جعفر، رمله مادر قاسم بن الحسن (ع)،بنت شليل الجليليه مادر عبدالله بن الحسن، رقيه بنت علي (ع) مادر عبدالله بن مسلم، عبده بنت عمرو بن جناده مادر محمد بن ابي سعيد بن عقيل، ام وهب مادر عبدالله بن وهب الكلبي.
همچنين بر اساس برخي روايات، ليلا، مادر علي اكبر(ع) كه البته حضور ايشان در كربلا ثابت نشده است.
شهدايي كه به سن بلوغ نرسيده بودند:
در كربلا، ۵ نوجوان شهيد شدند كه هنوز به سن بلوغ نرسيده بودند. اين شهيدان عبارتند از:
علي اصغر، عبدالله بن الحسن، محمد بن ابي سعيد بن عقيل،قاسم بن الحسن (ع)، عمرو بن جناده الانصاري
صحابه رسول خدا
در روز عاشورا، ۵ تن از اصحاب پيامبر اكرم (ص) به شهادت رسيدند، كه عبارتند از: انس بن حرث الكاهلي، حبيب بن مظاهر، مسلم بن عوسجه، هاني بن عروه، عبدالله بن بقطر العميري
غلامان و برده ها
۱۵ تن از غلامان، در ركاب امام حسين (ع) شهيد شدند كه عبارتند از:
نصر و سعد از غلامان امام علي (ع)، مُنجِح غلام امام حسن (ع)، اسم و قارب از غلامان امام حسين (ع)، الحرث غلام حمزه، جون غلام ابوذر، رافع غلام مسلم ازدي، سعد غلام عمر الصيداوي،سالم غلام بني المدينه، سالم غلام العبدي، شوذب غلام شاكر،شيب غلام الحرث الجابري، واضح غلام الحرث السلماني، اين ۱۴ تن در كربلا، در ركاب امام حسين (ع) به شهادت رسيدند، اما سلمان غلام امام حسين (ع) به دستور امام، راهي بصره شده بود و در آن جا به شهادت رسيد.
اسيراني از ياران امام حسين (ع):
۲ تن از ياران امام حسين (ع)، ابتدا به اسارت در آمدند و سپس به شهادت رسيدند، كه اين دوتن عبارتند از: سوار بن منعم، منعم بن ثمامه الصيداوي
- ياراني كه بعد از امام حسين (ع) به شهادت رسيدند:
چهار تن از ياران امام حسين (ع)، پس از او به شهادت رسيدند، كه عبارتند از: سعد بن الحرث و برادرش ابوالحتوف، وسويد بن ابي مطاع (كه زخمي شده بود) و محمد بن ابي سعيد بن عقيل
- ياراني كه در حضور پدرشان به شهادت رسيدند:
هفت تن از ياران امام حسين (ع) در حضور پدرشان به شهادت رسيدند، كه عبارتند از: علي اكبر، علي اصغر، عمرو بن جناده، عبدالله بن يزيد مجمع بن عائذ، عبدالرحمان بن مسعود
- زناني كه خواهان شركت در جنگ شدند:
پنج تن از زنان، به قصد حمله يا اعتراض به خصم، از خيمه هاي امام حسين (ع) بيرون شتافتند، كه عبارتند از: كنيز مسلم بن عوسجه، ام وهب، همسر عبدالله الكلبي، مادر عبدالله الكلبي، حضرت زينب بنت علي (س)، مادر عمرو بن جناده
- زن شهيد:
در كربلا، يك زن در ركاب اباعبدالله (ع) به شهادت رسيد. اين زن ام وهب نام داشت كه همسر عبدالله بن عمير الكلبي بود.
- زناني كه در واقعه كربلا حاضر بودند:
در واقعه كربلا در روز عاشورا، چند زن حضور داشتند كه عبارتند از:
حضرت زينب، ام كلثوم، فاطمه، صفيه و ام هاني كه همگي دختران اميرالمومنين (ع) بودند.
فاطمه و سكينه و رقیه كه دختران حضرت امام حسين (ع) بودند.
رباب، عاتكه، مادر محسن بن الحسن، دختر مسلم بن عقيل، فضه النوبيه كنيز امام حسين (ع) و ام وهب بن عبدالله.

حمزه محمودی
منبع:

شبکه العالم-آوا